Şeyh Said (1865 - 29 Haziran 1925), Kürt kökenli bir din adamı ve Nakşibendi şeyhidir. 1925 yılında Türkiye Cumhuriyeti'ne karşı başlatılan Şeyh Said İsyanı'nın lideri olarak tanınır.
Kökeni ve Dini Konumu: Şeyh Said, Bitlis'in Hizan ilçesine bağlı Kolhisar köyünde doğmuştur. Nakşibendi tarikatına mensup bir şeyh olarak, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde geniş bir etki alanına sahipti. Dini otoritesi, bölgedeki aşiretler ve halk üzerinde önemli bir nüfuz sağlıyordu.
Şeyh Said İsyanı: 1925 yılında, Şeyh Said liderliğinde başlatılan isyan, Türkiye Cumhuriyeti'nin genç ve laik temellerine karşı önemli bir tehdit oluşturmuştur. İsyanın nedenleri arasında, yeni kurulan devletin dini uygulamalara yönelik politikaları, Kürt kimliğine yönelik baskılar ve aşiretler arasındaki rekabet gibi çeşitli faktörler bulunmaktadır.
İsyanın Bastırılması ve Şeyh Said'in İdamı: İsyan, kısa sürede geniş bir alana yayılmış ancak Türk ordusu tarafından şiddetle bastırılmıştır. Şeyh Said ve birçok isyancı yakalanarak yargılanmış ve 29 Haziran 1925 tarihinde Diyarbakır'da idam edilmiştir.
İsyanın Sonuçları: Şeyh Said İsyanı, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. İsyanın bastırılması, bölgede uzun süren sıkıyönetim uygulamalarına ve Kürt kimliğine yönelik baskıların artmasına yol açmıştır. Ayrıca, isyanın ardından çıkarılan Takrir-i Sükun Kanunu ile hükümete olağanüstü yetkiler verilmiş ve muhalefet susturulmuştur.
Tartışmalı Kişiliği: Şeyh Said, Türkiye'de tartışmalı bir figür olmaya devam etmektedir. Bazıları onu dini inançları ve Kürt kimliği nedeniyle mağdur olmuş bir lider olarak görürken, bazıları ise Türkiye Cumhuriyeti'ne karşı ayaklanma başlatan bir isyancı olarak değerlendirmektedir.